„Tatry w literaturze II. Słowo o Morskim Oku” – konferencja
Pierwsza edycja konferencji odbyła się w dniach 22–25 XI 2023 pod hasłem „Czytane, pisane, oglądane. Tatry w literaturze”. Pragniemy, by rozpoczęty tamtym wydarzeniem cykl miał charakter dyskusyjny, umożliwiając spokojne i refleksyjne zatrzymanie się nad poruszanymi zagadnieniami.
Ogólnopolska konferencja naukowa Tatry w literaturze II. Słowo o Morskim Oku
(12 – 14 XI 2025, Zakopane)
Idea konferencji
„Wysokość tych częścią czarnych, częścią blaskiem słonecznym oblanych prostopadłych ścian, podwaja się przez odbicie w wodzie. U góry i u dołu niebo” pisał Tytus Chałubiński w Sześciu dniach w Tatrach. W toni Morskiego Oka odbija się nie tylko uroda tatrzańskich szczytów – przegląda się w niej i przybysz. To tu ogniskują się spory o współistnienie człowieka i natury, o miejsce Tatr i dziedzictwa Podhalan w kulturze narodowej i ogólnoludzkiej. Spektakularna panorama otoczenia stawu należy do najbardziej rozpoznawalnych widoków Tatr – widok ten inspirował jednak nie tylko sztuki wizualne. Morskie Oko zajmuje poczesne miejsce w historii polskiej literatury: jako jej temat, ale i jako osobiste doświadczenie wielu wybitnych ludzi pióra.
Konferencja mieć będzie charakter literaturoznawczy i kulturoznawczy: wątki związane ze sztuką, historią i ochroną dziedzictwa (kulturowego i przyrodniczego) interesują nas o tyle, o ile znalazły swój wyraz w literaturze czy w dyskursach społeczno-kulturowych poszczególnych epok. Interdyscyplinarny i krzyżujący dziedziny wiedzy charakter konferencji pozwoli wytworzyć potencjał twórczy, który da nowe spojrzenie na fenomen Morskiego Oka w kulturze.
Obrady odbywać się będą w Muzeum Kornela Makuszyńskiego, literackiej filii Muzeum Tatrzańskiego (12 – 13 XI) oraz w schronisku PTTK nad Morskim Okiem (w ramach wydarzenia „Literatura w Tatrach”, 13/14 IX).
Podejmowane tematy:
- Morskie Oko w literaturze
- Morskie Oko w dyskursach społeczno-politycznych, artystycznych, przyrodo- i kulturoznawczych
- Morskie Oko w biografiach literackich
Zapraszamy do niespiesznej i pogłębionej rozmowy o Morskim Oku!
PROGRAM
ŚRODA, 12 XI 2025
Muzeum Kornela Makuszyńskiego, filia Muzeum Tatrzańskiego
(willa Opolanka, ul. Tetmajera 15, Zakopane)
10.00 – 11.00 Rejestracja uczestników, czas na zwiedzanie ekspozycji Muzeum Kornela Makuszyńskiego
11.00 – 11.30 Powitanie uczestników i otwarcie konferencji: dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Michał Murzyn, dr Kinga Nędza-Sikoniowska oraz dr hab. Bianka Rolando, prof. UAM
11.30 Panel I. Spojrzenie indywidualne
- 11.30 – 11.50, prof. dr hab. Maria Jolanta Olszewska (Uniwersytet Warszawski), Morskie Oko w poetyckim widzeniu Adama Asnyka
- 11.50 – 12.10, dr hab. Ratajczak Wiesław, prof. UAM (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), „Morskie Oko” Jana Kasprowicza. Piękno i prostota
- 12.10 – 12.30, mgr Jaworski Karol (V LO im. Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie), „Tatrów dusza zwierciadlana”. Władysława Tarnowskiego wizje nad Morskim Okiem
12.30 – 13.15 Dyskusja
13.15 – 13.45 Przerwa kawowa
13.45 Panel II. Syntezy
- 13.45 – 14.05, dr hab. Bianka Rolando, prof. UAM (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Morskie Oko jako punkt zbiegu metafor poetyckich, teatralnych i malarskich Stanisława Wyspiańskiego, Tadeusza Micińskiego, Kazimierza Przerwy-Tetmajera
- 14.05 – 14.25, dr hab. Karol Samsel (Uniwersytet Warszawski), Morskie Oko w twórczości romantyków polskich. Wzniosłość jako kategoria przedstawiająca
- 14.25 – 14.45, mgr Klaudia Gawronek (badaczka niezależna), Morskie Oko jako odbicie emocji, refleksji i przeżyć w poezji polskiej
14.45 – 15.30 Dyskusja
15.30 – 16.00 Przerwa kawowa
16.00 Morskie Oko w komiksie. Wydarzenie towarzyszące konferencji
„Morskie Oko w komiksie” to wystawa prezentująca prace uczennic i uczniów PLSP im. Antoniego Kenara w Zakopanem, które powstały w ramach warsztatów o wizualnej opowieści prowadzonych przez Biankę Rolando. Połączenie słowa i obrazu w scenariuszu dedykowanym temu szczególnemu miejscu staje się pretekstem do opowieści o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości Tatr.
Zapraszamy na spotkanie z autorkami i autorami prac prezentowanych w willi Opolanka.
CZWARTEK, 13 XI 2025
Muzeum Kornela Makuszyńskiego, filia Muzeum Tatrzańskiego
(willa Opolanka, ul. Tetmajera 15, Zakopane)
10.00 Panel III. Nad brzegiem. Literatura nie tylko piękna
- 10.00 – 10.20, dr Małgorzata Peroń (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II), Dwa światy. Tatry i Zakopane w twórczości, listach i publicystyce Gabrieli Zapolskiej
- 10.20 – 10.40, dr Agnieszka Jurczyńska Kłosok (Uniwersytet Jagielloński), Doświadczanie gór. O wpisach zawartych w księgach pamiątkowych schroniska nad Morskim Okiem z lat 1945–1949
10.40 – 11.25 Dyskusja
11.25 – 11.55 Przerwa kawowa
11.55 Panel IV. Praktyki ochrony i użytkowania
- 11.55 – 12.15, dr Marcin Warchałowski (Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem), prof. dr hab. inż. Dariusz Iwan (Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie), Janusz Domaniewski i jego spory o ochronę Morskiego Oka
- 12.15 – 12.35, dr Maciej Krupa (badacz niezależny), Cóż to za rozkosz ta żegluga!
12.35 – 13.20 Dyskusja
13.20 Panel V. Morskie Oko zagranicznym okiem
- 13.20 – 13.40, dr Anna Pigoń (Uniwersytet Wrocławski), prof. Miloš Řezník (Universität Chemnitz), Czeskie odkrywanie Morskiego Oka
- 13.40 – 14.00, dr Bohdan Tykholoz (Muzeum Iwana Franki we Lwowie), Morskie Oko w literaturze ukraińskiej: Locus, Topos, Mit
14.00 – 14.45 Dyskusja
14.45 – 15.15 Przerwa kawowa
15.30 Wyjazd panelistów konferencji nad Morskie Oko
PIĄTEK, 14 XI 2025
Schronisko PTTK nad Morskim Okiem
10.00 Morskie Oko, literatura ku naturze w naturze. Wydarzenie towarzyszące konferencji
Tatry w literaturze – literatura w Tatrach! Zapraszamy na spotkanie literackie połączone ze spacerem dookoła słynącego ze swojego piękna stawu tatrzańskiego. Naszym przewodnikiem będzie Sebastian Kłosok, redaktor naczelny czasopisma „Wierchy” i kierownik Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK. W spotkaniu weźmie udział i Małgorzata Karpiel, kustosz zaprzyjaźnionego Muzeum Jana Kasprowicza na zakopiańskiej Harendzie.
Zachęcamy do przyniesienia ze sobą ulubionego tatrzańskiego wiersza, fragmentu prozy, notatek, relacji. Czytanie nad Morskim Okiem będzie miało charakter otwarty na swobodniejszą dyskusję: spotykamy się, by podzielić się swoimi czytelniczymi wrażeniami i refleksjami.
Zapraszamy nie tylko prelegentów konferencji, ale też wszystkie osoby chcące się podzielić ulubioną lekturą lub własnym utworem.
Zaproszenie do nadsyłania zgłoszeń
Wszystkie informacje można znaleźć pod linkiem:
https://muzeumtatrzanskie.pl/tatry-w-literaturze-2025-zaproszenie/
Kontakt
- Nasz e-mail: literatura@muzeumtatrzanskie.pl
- Nasza strona: https://muzeumtatrzanskie.pl/tatry-w-literaturze-2025/
Koordynatorki
- dr Kinga Nędza-Sikoniowska
- dr hab. Bianka Rolando, prof. UAM
Organizator
Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
Patronat merytoryczny
Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
